فرم a گواهی مبدا برای چیست؟ راهنمای جامع فرم مبدا

در تجارت بین‌المللی، فرم A گواهی مبدا یکی از اسناد مهمی است که صادرکنندگان برای استفاده از مزایای ترجیحی تعرفۀ گمرکی به آن نیاز دارند. این سند به ویژه در روابط تجاری با کشورهای عضو سیستم ترجیحات تعرفه‌ای عمومی (GSP) مانند اتحادیۀ اروپا، کانادا و ژاپن کاربرد دارد.

در این مقاله، به طور کامل توضیح می‌دهیم که فرم A گواهی مبدا چیست، چه کاربردی دارد، مراحل دریافت آن چگونه است و چه تفاوتی با دیگر گواهی‌های مبدا دارد. همچنین، به سوالات متداول پاسخ می‌دهیم و نکات کلیدی برای پر کردن صحیح این فرم را ارائه می‌کنیم.

۱. گواهی مبدا چیست و چرا مهم است؟

گواهی مبدا (Certificate of Origin) سندی است که نشان می‌دهد کالای صادراتی در کدام کشور تولید شده است. این مدرک برای اخذ معافیت یا تخفیف تعرفه‌ای، اجرای توافقنامه‌های تجاری و رعایت مقررات گمرکی ضروری است.

انواع گواهی مبدا:

• گواهی مبدا عمومی (عادی)

• گواهی مبدا ترجیحی (فرم A، فرم D، فرم E و...)

• گواهی مبدا موردی (برای برخی کشورهای خاص)

۲. فرم A گواهی مبدا دقیقا چه کاربردی دارد؟

فرم A (Form A) مخصوص کالاهایی است که از کشورهای در حال توسعه به کشورهای توسعه‌یافته عضو سیستم GSP صادر می‌شوند. این فرم باعث می‌شود کالاها از تعرفه ترجیحی یا معافیت گمرکی برخوردار شوند.

موارد استفاده از فرم A:

• کاهش هزینه‌های گمرکی برای واردکننده

• افزایش رقابت‌پذیری کالا در بازارهای بین‌المللی

• تسهیل فرآیند ترخیص کالا در گمرک مقصد

۳. تفاوت فرم A با دیگر گواهی‌های مبدا

ویژگی	فرم A	گواهی مبدا عمومی	فرم D (آسه‌آن)
هدف	استفاده از تعرفه ترجیحی در GSP	اثبات مبدا کالا	توافقنامه منطقه‌ای (مثل آسه‌آن)
کشورهای هدف	اتحادیه اروپا، کانادا، ژاپن	کلیه کشورها	کشورهای عضو آسه‌آن
مزایای تعرفه‌ای	دارد	ندارد	دارد

۴. شرایط و مدارک لازم برای دریافت فرم A

شرایط دریافت:

• کالا باید کاملاً در ایران تولید شده یا دارای ارزش افزوده کافی باشد.

• صادرکننده باید پروانه کسب معتبر داشته باشد.

مدارک مورد نیاز:

اصل فرم A تکمیل‌شده (در ادامه روش پر کردن آن را توضیح می‌دهیم)
پروفرما یا فاکتور فروش
بارنامه (Bill of Lading)
مدارک تولید کالا (در صورت نیاز)
گواهی استاندارد (در صورت لزوم)

۵. مراحل دریافت فرم A گواهی مبدا در ایران

مرحله ۱: ثبت‌نام در سامانه گمرک ایران (نظام جامع تجارت)

• وارد سامانه گمرک شوید.

• بخش درخواست گواهی مبدا را انتخاب کنید.

مرحله ۲: تکمیل فرم A و ارسال مدارک

• فرم را با دقت پر کنید (در بخش بعدی نمونه آورده شده است).

• مدارک را اسکن و آپلود نمایید.

مرحله ۳: تاییدیه اتاق بازرگانی

• پس از بررسی، اتاق بازرگانی فرم را تأیید می‌کند.

مرحله ۴: مراجعه به گمرک و دریافت مهر نهایی

• فرم تأییدشده را به گمرک ببرید تا مهر شود.

۶. نحوه پر کردن فرم A (به همراه نمونه)

فرم A شامل ۱۲ بخش است که باید به دقت تکمیل شود:

1. نام صادرکننده → اطلاعات شرکت صادرکننده

2. نام گیرنده → اطلاعات واردکننده خارجی

3. روش حمل‌ونقل → هوایی، دریایی، زمینی

4. شرح کالا → نوع، وزن و ارزش کالا

5. گواهی مبدا → عبارت "محصول ایران" قید شود.

نکته: هرگونه خطا در پر کردن فرم ممکن است باعث رد درخواست شود!

۷. مزایای استفاده از فرم A برای صادرکنندگان

• کاهش هزینه‌های گمرکی (تا ۲۰٪ تخفیف در برخی کشورها)

• تسهیل ورود کالا به بازارهای اروپایی

• افزایش اعتبار برند در تجارت بین‌الملل

۸. معرفی کشورهای تحت پوشش سیستم GSP

کشورهایی که فرم A برای آنها معتبر است:

• اتحادیه اروپا (آلمان، فرانسه، ایتالیا و...)

• کانادا

• ژاپن

• سوئیس

• نروژ

توجه: آمریکا از سال ۲۰۱۹ ایران را از لیست GSP خود حذف کرده است.

۹. سوالات متداول فرم مبدا A

آیا فرم A برای همه کالاها قابل دریافت است؟

خیر، فقط کالاهای تولیدی که در لیست GSP باشند شامل این فرم می‌شوند.

مدت اعتبار فرم A چقدر است؟

معمولاً ۶ ماه از تاریخ صدور اعتبار دارد.

 آیا می‌توان فرم A را بعد از صدور اصلاح کرد؟

خیر، در صورت اشتباه باید فرم جدید پر کنید.

۱۰. نتیجه‌گیری و جمع‌بندی

فرم A گواهی مبدا یکی از مهم‌ترین مدارک صادراتی برای بهره‌مندی از مزایای GSP است. با دریافت این سند، می‌توانید هزینه‌های گمرکی را کاهش دهید و رقابت‌پذیری کالاهای ایرانی را در بازارهای جهانی افزایش دهید.

اگر قصد صادرات به اروپا یا دیگر کشورهای توسعه‌یافته را دارید، حتماً از مشاوران بازرگانی کمک بگیرید تا این فرآیند را به درستی انجام دهید.