نکات حمل هوایی کالاهای خطرناک
بررسی روش های حمل کالاهای خطرناک
منظور از کالای خطرناک چیست؟
بحث کالای خطرناک و روشهای حمل آن، از مهم ترین مبحث ها در زمینه صنعت حمل و نقل بین المللی می باشد. در ارسال کردن بار چه به روش زمینی و چه به روش هوایی و دریایی، چه به عنوان صادرات بار تجاری و چه به شکل فریت بار، کالا های متفاوت و متنوع حمل می شود. بعضی از این کالاها، در طبقه بندی بارهایی قرار میگیرد که اصولا به آنها کالاهای خطرناک می گویند.
کالاهای خطرناک مانند کالاها یا موادی می باشند که توانایی ایجاد خطر برای سلامت و ایمنی اموال یا محیط زیست را داشته باشد و درلیست کالاهای خطرناک "کتاب مقررات کالاهای خطرناک یاتا"، اسم آنها آمده است و یا مطابق این مقررات طبقه‌بندی شده اند.
حمل کالای خطرناک امر پیچیده ای می باشد که شامل هزاران قوانین و مقررات است.
انواع کالا های خطرناک
1.کالاهای خطرناک ممنوعه
این دسته از کالاهای خطرناک، کالا هایی می باشد که حمل و نقل آنها به روش هوایی، بصورت کلی ممنوع است. کالاهایی همانند: بیشتر مهمات و مواد منفجره. همیشه مراقبت هایی خاص برای جلوگیری از پذیرش این دسته از کالا ها برای حمل هوایی وجود دارد. حمل کردن برخی از کالاهای خطرناک در هر شرایطی، به هواپیما ممنوع می باشد.
2.کالاهای خطرناک قابل پذیرش برای حمل هوایی
این قبیل از کالاها، با رعایت شرایطی خاص در بسته بندی و حمل، می توانند به روش کارگو ارسال شوند. این دسته از کالاهای خطرناک را، نمی توان در جامه‌دان همراه مسافر و یا خدمه پرواز ارسال کرد. در ادامه، به مبحث های حمل اینگونه کالاها می پردازیم. در واقع بیشترین مبحث ما در این مقاله مربوط به همین کالاها است. این کالاها طبق استاندارد جهانی یاتا، در 9 کلاس کلی دسته بندی می شوند.
3.کالاهای خطرناک پنهان
در بعضی از موارد امکان دارد مسافر، کادر پرواز یا فرستنده‌ی بار، اطلاعی از خطرناک بودن کالای خود ندارند. تعیین و شناسائی کلیه کالاهای خطرناک کار آسانی نمی باشد. به همین علت باید همیشه آگاهانه و بسیار با دقت عمل کرد. به عبارتی دیگر در امر تشخیص و پذیرش بار، باید آن قدر با دقت عمل کرد که به جز کالاهای مجاز، هیچ کالای خطرناکی توسط هواپیما حمل نشود. در زیر نمونه هایی از کالاها ذکر شده است:
- تجهیزات هواپیما (جلیقه نجات،قطعات یدکی هواپیما، کپسول آتش نشانی و...)
- لوازم اتومبیل (باتری تر، باک سوخت حاوی سوخت و...)
- وسایل باتری‌دار (باتری تر یا باتری لیتیومی)
- تجهیزات اردوگاهی (کپسول گاز، کبریت، قرص الکل جامد و...)
- مواد شیمیایی (مایعات یا جامدات قابل اشتعال، انواع پاک کننده های سطوح، مواد سمی و...)
- تجهیزات غواصی (چراغ قوه حاوی باتری، سیلندرهای هوا و...)
- لوازم خانگی (مایعات قابل اشتعال، چسب ها، کبریت و...)
- تجهیزات آزمایشگاهی (اکسید کننده ها، مواد سمی و...)
- جامدان مسافر (کبریت، گاز پاک کن،اسپری، فندک،لوازم عکاسی،انواع مختلف رنگ و دارو، غذای فریز شده و...)
- جعبه ابزار...
4.کالاهای مستثنی شده در کالای خطرناک
بعضی از کالاهای خطرناک، در برخی از موارد خاص، از رعایت مقررات حمل کالای خطرناک مستثنی هستند. این موارد به شرح زیر است:
- مقادیر مستثنی شده کالای خطرناک:
شرایط ویژه‌ای برای حمل مقادیر بسیار کم کالاهای خطرناک در قسمت کارگو در نظر گرفته شده است که این کالاها را از رعایت الزامات معمول کالاهای خطرناک، مانند تهیه مدارک و برچسب خطر مستثنی می سازد. مقدار های محدود برخی از کالاهای خطرناک را می توان طبق توصیه‌های سازمان ملل در بسته‌بندی غیر از UN حمل کرد.
- مواد رادیو‌اکتیو در بسته‌بندی مستثنی شده:
مواد رادیو اکتیو با مقدار سطح تابش کم که هیچ گونه تاثیری روی انسان یا مواد حساس نظیر فیلم خام در مجاورت خود ایجاد ننماید، می تواند بدون بسته بندی UN حمل شود.
- اموال و وسایل شرکت حمل کننده بار:
تجهیزات هواپیما، کالاهای مصرفی، یخ خشک، تجهیزات الکترونیکی باتری دار، قطعات یدکی هواپیما.
انواع روش های حمل کالاهای خطرناک
- روش حمل زمینی و ریلی
- روش حمل دریایی
- روش حمل هوایی
به چه دلیل کالاهای خطرناک به خاطر خطرات زیاد، با هواپیما حمل می شوند؟
- بسیاری از کالاهای خطرناک، از لحاظ تجاری از اهمیت بالایی برخوردارند. همانند: رنگ ها، باتری ها و...
- مدت زمان حمل در بعضی از کالاهای خطرناک، عامل حیاتی است. همانند رادیو ایزوتوپ های درمانی
- بعضی کالاهای خطرناک باید در زمان حمل خنک نگهداشته شوند و حمل هوایی کمترین زمان حمل را دارا می باشد.
- برای بعضی از مناطق، تنها راه دسترسی، حمل و نقل هوایی است.
نکته قابل توجه: برای کاهش و حذف خطرات احتمالی حمل کالاهای خطرناک برای هواپیما، مسافران و کادر پرواز، و نیز به دلیل ویژه گی های حمل و نقل هوایی (لرزش، تغییرات فشار و دما) که روی زمین وجود ندارد و می تواند بسته های کا لاهای خطرناک را تحت تاثیر قرار دهد، اقدامات احتیاطی جداگانه ای را، برای حمل کالای خطرناک با هواپیما در نظر می‌گیرند.
نکات قابل توجه در زمان حمل کالا های خطرناک با هواپیما
با رعایت اصول زیر، می‌توان کالا های خطرناک را به صورت ایمن با هواپیما حمل کرد:
- طبقه بندی کالاهای خطرناک
- لحاظ کردن ممنوعیت ها
- آموزش در خصوص حمل
- بسته بندی کالاهای خطرناک (UN)
- علامت گذاری و الصاق برچسب
- مدارک و مجوزهای مورد نیاز
- پیشگیری از خطرات پنهان
- گزارش حادثه/رویداد
- ارایه اطلاعات (اطلاع به خلبان، ارایه اطلاعات عکس‌العمل‌های اضطراری و...)
محدودیت‌های حمل هوایی کالاهای خطرناک
1.حمل برخی از کالاهای خطرناک تحت هر شرایطی با هواپیما ممنوع می باشد. بعضی از کالاهای خطرناک را به دلیل خطر بیش از اندازه، تحت هیچ شرایطی نمی توان با هواپیما حمل نمود.
2.حمل برخی از کالاهای خطرناک در شرایط عادی با هواپیما ممنوع می باشد. این کالاها در شرایط خاص و اضطراری، با تایید مقامات صلاحیت دار، قابل حمل می باشد.
3.حمل بعضی از کالا های خطر ناک، تنها با هواپیمای باری قابل حمل می باشد.(Cargo Aircraft Only)
4. Variation : امکان دارد کشورها و شرکت‌ها، ممنوعیت و محدودیت‌های بیشتری نسبت به مقررات یاتا وضع کنند، که به آنها Variation می گویند.
دسته بندی کالاهای خطرناک
- 1) مواد منفجره ( Explosives)
- 2) گازها (Gases)
- 3) مایعات قابل اشتعال ( Flammable Liquids)
- 4) جامدات قابل اشتعال (Flammable Solids)
- 5) مواد اکسیدکننده و پراکسیدهای آلی( Oxidizing Substances and Organic Peroxides)
- 6) مواد سمی و مواد عفونی (Toxic & Infectious Substances)
- 7) مواد رادیو اکتیو ( Radioactive Material)
- 8) مواد خورنده (Corrosive)
- 9) مواد و کالا های خطرناک متفرقه، شامل موادی که خطر زیست- محیطی دارند.